حميد رضا ششجواني پژوهشگر و محقق حوزه کسب و کارهاي فرهنگي با اشاره به اينکه مسووليت مديريت حضور کودکان و نوجوانان بسيار بزرگتر از توان حاکميتي است، به ضرورت استفاده از نهادهاي مدني و تشکل هاي اجتماعي در اين زمينه تاکيد کرد.

وايمکس نيوز- حميد رضا ششجواني پژوهشگر و محقق حوزه کسب و کارهاي فرهنگي به موضوع زيست نظام کسب و کارهاي فرهنگي در حوزه فضاي مجازي کودکان و مطالعاتي که در اين حوزه انجام شده است، پرداخت.

وي توسعه و گسترش فعاليت زيست نظام هاي کسب و کار هاي فرهنگي را از اهداف فعاليت خود در اين حوزه عنوان کرد و گفت: بر اساس مطالعاتي که دردنيا انجام شده است درآينده نزديک، اقتصاد مبتني بر صنعت به اقتصاد مبتني بر فرهنگ تغيير جهت مي دهد.

ششجواني تصريح کرد: اقتصاد فرهنگ و ديجيتال در آينده در تقاطع هم قرار دارند و کسب و کارهاي فرهنگي در حوزه کودکان مي تواند بخشي از اقتصاد مبتني بر فرهنگ در آينده باشند.

اين پژوهشگر با اشاره به تحقيقي که در حوزه کودکان و فضاي مجازي انجام شده است، گفت: اين تحقيق که از 8 هزار نفر در کل کشور انجام شد به اين منظور بود که بدانيم نسبت کودکان با فضاي مجازي به چه صورت است و به طور مثال متوجه شديم که کودکان بين 3 تا 5 و 12 تا 14 سال چه ميزان به گوشي هاي هوشمند دسترسي دارند.

وي افزود: اين مطالعات و اطلاعات، مشاوره اي براي بزرگ شدن زيست نظام کسب و کارهاي فرهنگي ديجيتال در حوزه کودکان است.

ششجواني با بيان اينکه بر اساس اين مطالعات 97 درصد نوجوانان (15 تا 17 سال) در  مراکز استان ها صاحب گوشي همراه هستند، گفت: نکته جالب اينکه نتيجه اين مطالعات، به نتايج بسياري ديگر از کشورها در اين زمينه شباهت دارد.

وي به نسلي که دردنيا به نام نسل Z شناخته مي شوند اشاره کرد و افزود: اين نسل کساني هستند که در زمان تولد آنها اينترنت وجود داشته است و عصر بدون اينترنت را تجربه نکرده اند و شيوه نگرش و رويکرد اين نسل با تمام نسل هاي قبلي متفاوت است.

اين محقق حوزه کودکان و اينترنت تاکيد کرد: بر اساس تحقيقات، خيلي از رفتارهاي نسل Z   در ايران و به طور مثال آمريکا با هم شباهت دارد و همچنين در فيليپين و ايران درصد بچه هايي که هم موبايل و هم تبلت دارند بسيار به هم نزديک است و اين نشان مي دهد که ما در يک فرآيند جهاني هستيم که ناگزير در اين مسير حرکت مي کنيم.

وي در پاسخ به اين سوال که اين وضعيت فرصت است يا تهديد، افزود: جواب به اين سوال کمي پيچيده است، به دليل اينکه تجربه بسياري در اين حوزه وجود ندارد و همه در مرز برخورد اين وضعيت قرار داريم.

وي افزود: به دليل اينکه شرکت هاي تجاري هميشه به دنبال سودآوري هستند ما قوانين صيانت از کودکان در فضاي مجازي کشورهاي مختلف را بررسي کرديم تا با تدوين مقررات در اين حوزه کودکان و نوجوانان در اين حوزه آسيب نبينند.

ششجواني در ادامه به تجربياتي که در کشورهاي مختلف درباره استفاده کودکان از اينترنت وجود دارد اشاره کرد و گفت: يکي از روش ها، ايجاد محدوديت در دسترسي کودکان به اينترنت توسط دولت و والدين است که از اين طريق کودکان با محدويت مي توانند به فضاي مجازي و اينترنت دسترسي داشته باشند.

وي با اشاره به اينکه دولت در اين کشورها کمترين نقش و دخالت را دارد، گفت: تشکل هاي غير دولتي، اجتماعي و والدين هستند که به صورت واسطه با دولت عمل مي کنند. 

اين پژوهشگر تصريح کرد: در برخي کشورها نيز محدوديت براي کودکان اعمال نمي کنند اما کودکان در يک سيستم آموزشي و تربيتي از ابتداي تولد قرار دارند که در صورت دسترسي آنان به اينترنت هم والدين نگراني از اين نظر ندارند و در حقيقت جامعه به نحوي از اين کودکان مراقبت مي کند.

ششجواني 2

اين پژوهشگر به استفاده يکسان بزرگسالان و کودکان از فيلترشکن در ايران اشاره کرد و افزود: در بين بچه هاي 12 تا 18 سال ايران، همچنان شبکه اجتماعي محبوب، تلگرام و بعد از آن اينستاگرام است در صورتي که تصور ما با توجه به فيلتر تلگرام، چيز ديگري بود و زماني که کودکان به فيلتر شکن دسترسي داشته باشند امکان کنترل وجود ندارد.

وي به ميزان نگراني والدين ايراني درباره استفاده کودکان خود از گوشي و تبلت نيز اشاره کرد و افزود: والدين ايراني در رابطه با استفاده کودکان 3 تا 5  سال خود نگراني از بابت استفاده از اينترنت ندارند و از 6 سالگي دغدغه والدين آغاز مي شود و تا 18 سالگي با افزايش سن کودک، دغدغه والدين نيز افزايش پيدا مي کند و البته هر چقدر تحصيلات والدين بيشتر بوده دغدغه آنان نيز کمتر شده است.

ششجواني به تقسيم بندي کودکان بين 3 تا 5، 6 تا 11، 12 تا 14 و 15 تا 17 سال در اين مطالعات اشاره کرد و گفت: 80 درصد والدين براي کودکان 6 تا 11 سال خود از نظر اينکه در فضاي اينترنت با چه کساني آشنا مي شوند و چه عکس و فيلم هايي مي بيند، نگراني دارند.

وي افزود: 75 درصد والدين براي کودکان 12 تا 14 سال از نظر استفاده از سايت هاي غير اخلاقي نگراني دارند که مادران بيشتر از پدران در اين باره نگراني دارند.

محقق حوزه کودکان درباره راهکاري که بايد براي دسترسي کودکان به فضاي مجازي و اينترنت در ايران اجرا شود نيز توضيح داد: بايد در اين حوزه آگاهي افراد و بخصوص والدين را افزايش دهيم و از برخورد هاي سلبي و محدود کننده استفاده نشود و زيرساخت محتوايي مناسب اين سنين فراهم شود.

وي افزود: در اين حوزه بايد از خلاقيت ها و ظرفيت هاي نهادهاي مدني استفاده کنيم اما مشکلات بسياري براي فعاليت کسب و کارها و ظرفيت هاي نهاد هاي مدني در اين زمينه وجود دارد.

ششجواني به 70 کسب و کار فرهنگي که در حوزه کودکان در فضاي مجازي فعاليت مي کنند اشاره کرد و گفت: نوع فعاليت اين کسب و کارها به همراه مدل تجاري و نحوه فعاليت آنها را بررسي کرديم و اين مطالعه با هدف اينکه بتوانند مدلي براي کسب و کارها ديگر باشد، منتشر شده است.

وي با تاکيد به اينکه ديگر نمي توان با صدور دستور از بالا مشکلات اين حوزه را مرتفع کرد، افزود: مسائل مربوط به زيست نظام کودک بسيار بزرگتر از توان حاکميتي است و تمام مسووليت ها در اين حوزه را دولت و حاکميت نمي تواند انجام دهند و نهاد هاي مدني، صنوف و والدين بايد بخشي از اين مسووليت را عهده دار شوند و غير از اين امکان موفقيت در اين حوزه وجود ندارد.

اين پژوهشگر در پاسخ به سوالي درباره وضعيت کسب و کارهاي حوزه کودکان در يک سالي که از رونمايي سند برنامه‌ اقدام وزارت ارتباطات در توسعه‌ فضاي مجازي کودک و نوجوان مي گذرد نيز گفت: در يکي دو سال گذشته کسب و کارهاي حوزه کودکان در فضاي مجازي رشد 10 درصدي را تجربه کردند و حتي اپراتورهاي بزرگ اين حوزه نيز فعاليت هايي را در اين حوزه آغاز کرده اند.

ششجواني درباره اقداماتي که در دستگاه ها و سازمان دولتي در اين حوزه انجام شده ادامه داد: در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري اقدامات در حد گفتمان سازي انجام شده است و تا اين حد نيز مطلوب است و اگر بتوانيم نهادهاي عمومي مانند شهرداري ها را نيز درگير اين موضوع کنيم نتيجه بهتري به دست مي آيد.

وي کپي رايت را يکي از مشکلات اصلي کسب و کارهاي توليد محتواي حوزه کودک عنوان کرد و افزود: قانون فعلي کپي رايت مربوط به سال 1348 است که همان هم به درستي رعايت نمي شود و در اين رابطه لايحه جامع حقوق مالکيت ادبي و هنري بيش از يک دهه به دليل روند کند قانون گذاري در کشور، هنوز به تصويب نرسيده است.

ششجواني در پايان با اشاره به اهميت سرمايه گذاري در حوزه کودکان، گفت: تمام مطالعات توسعه نشان مي دهد که سرمايه گذاري در حوزه آموزش کودکان به مراتب از بسياري از حوزه هاي ديگر نتايج بهتري براي توسعه ايران دارد.