يک کارشناس فناوري اطلاعات، غيرفعال کردن قابليت امنيتي گوگل براي نصب دوباره تلگرام‌هاي ايراني را به غيرفعال کردن آنتي‌ويروس تشبيه کرد که مي‌تواند اثرات مخرب امنيتي داشته باشد. به گفته وي فيلترينگ اين عادت بد را بين مردم جا انداخت که هر تلگرام ناشناسي را که در کانال‌ها و گروه‌ها مي‌بينند، نصب کنند، اما برخي از اين اپليکيشن‌ها مي‌تواند منجر به يک فاجعه اطلاعاتي شود.
ticnews - پس از فيلترينگ مقطعي تلگرام در دي‌ماه سال 1396 و سپس فيلتر دوباره‌ي آن در 10 ارديبهشت سال گذشته که تا امروز ادامه يافته، در کنار پيام‌رسان‌هاي داخلي که مجال حضور بيش‌تري يافتند، نسخه‌هاي داخلي تلگرام که فيلتر نشده بودند، برخي از کاربران تلگرام را در اين پيام‌رسان حفظ کردند؛ با اين تفاوت که در تلگرام طلايي و هاتگرام، برخي از کانال‌هايي که در تلگرام اصلي وجود داشت نيز فيلتر مي‌شوند.
از طرفي به‌دليل متن باز بودن تلگرام، اين اپليکيشن قابليتي دارد که مي‌توان به‌راحتي برنامه‌اي جديد روي آن نوشت و به نظر مي‌رسد در اين نسخه‌هاي فارسي که با استفاده از APIهاي تلگرام نوشته شده‌اند، چنين قابليتي وجود دارد و اين اپليکيشن‌ها ابتدا کپي پيام‌هاي شما را نگه مي‌دارند و با انجام پردازش، آن را به تلگرام مي‌فرستند و دليل اعمال مسدوديت برخي از کانال‌ها در اين پيام‌رسان‌ها هم همين است.
در حالي که تا پيش از فيلتر تلگرام، اين پيام‌رسان حدود 40 ميليون کاربر داشت، با گذشت چند ماه از فيلتر آن، کاربران بين تلگرام با فيلترشکن، پيام‌رسان‌هاي داخلي و نسخه‌هاي فارسي‌شده تلگرام تقسيم شدند. هاتگرام و تلگرام طلايي اگرچه تفاوت‌هايي با نسخه اصلي تلگرام داشتند و در برخي موارد، مطالبشان از برخي فيلترها عبور مي‌کرد، اما شايد مهم‌ترين تفاوتي که با پيام‌رسان‌هاي کاملاً بومي داشتند، حفظ ارتباط با تلگرام اصلي بود.
اما از روز چهارشنبه هفته گذشته (4 ارديبهشت) در اقدامي هماهنگ با سياست‌هاي خصمانه دولت آمريکا، گوگل‌پلي بدون کسب مجوز از کاربران، در اقدام کم‌سابقه‌اي که به اعتقاد کارشناسان، مصداق بارز نقض حريم خصوصي است، اپليکيشن‌هاي هاتگرام و تلگرام طلايي را حذف کرد.
پس از اين جريان برخي کانال‌هاي تلگرامي در ساعات اخير به بهانه تحريم گوگل و حذف اپليکيشن‌هاي ايراني از پلي استور، غيرفعال کردن سرويس امنيتي گوگل براي اندرويد موسوم به Play Protect را آموزش مي‌دادند. در حالي که خيلي وقت‌ها ممکن است گوگل پلي پروتکت جلوي يک اپليکيشن خارجي ديگر که اطلاعاتي را ذخيره مي‌کرده، را بگيرد. کاربر مي‌تواند اين قابليت را غيرفعال کند اما غيرفعال کردنش فوق‌العاده خطرناک است.
ميلاد نوري در گفت‌وگو با ايسنا، درباره حذف نسخه‌هاي فارسي تلگرام از گوشي کاربران، اظهار کرد: پس از فيلتر تلگرام، بسياري از افراد که از فيلترشکن استفاده نمي‌کردند و هم‌چنين با توجه به اختلال‌هايي که در فيلترشکن‌ها اتفاق مي‌افتاد، به سمت نسخه‌هاي غيررسمي تلگرام رفتند. درواقع اين باعث شد که هر تلگرام ناشناسي را که در کانال‌ها و گروه‌ها ديدند نصب کنند.
وي با بيان اين‌که با نسخه‌هاي فارسي تلگرام، ديگر مهم نبود که اطلاعات دست چه کسي باشد، بلکه کاربران مي‌خواستند تلگرامي را پيدا کنند که کار کند، گفت: شايد هويت مالکين نسخه‌هايي مانند تلگرام طلايي و هاتگرام و موبوگرام مشخص باشد، اما بعضي از اين اپليکيشن‌ها ممکن است توسط برخي افراد که در زمينه امنيت اطلاعات، دانش چنداني ندارند، راه‌اندازي شده باشد. برخي از اين اپليکيشن‌ها که شايد 50 هزار کاربر هم دارد، حتي ممکن است به صورت غيرعمد منجر به لو رفتن اطلاعات خصوصي کاربران و در نتيجه به يک فاجعه اطلاعاتي منجر شوند.
فعاليت تلگرام‌هاي فارسي خلاف قانون است
اين کارشناس فناوري اطلاعات با بيان اين‌که با مسدود شدن تلگرام همه به سمت نسخه‌هاي غيررسمي رفتند، افزود: از طرفي فعاليت اين نسخه‌هاي فارسي خلاف قانون است، زيرا در شرايطي که تلگرام در ايران فيلتر شده، آن‌ها به نوعي به دور زدن فيلترينگ کمک کردند. از طرف ديگر اين اپليکيشن‌ها بعضاً اقدامات غيراخلاقي مي‌کنند، مثلاً کاربر را از گروه‌هايي که در آن عضو است، حذف يا در کانال‌هايي که بابت تبليغاتشان پول گرفته عضو مي‌کنند، حتي گاهي پيام‌هايي را بدون اطلاع کاربران ارسال مي‌کنند؛ درواقع کسي که تلگرام بدون فيلتر مي‌خواهد، اين مشکلات را به جان خريده است.
نوري با اشاره به برخورد دولت در قبال تلگرام‌هاي ايراني بيان کرد: دولت به اين خاطر که اين نسخه‌هاي فارسي از بستر تلگرام استفاده مي‌کردند، چند بار فرصت به آن‌ها داد که مستقل شوند. اما کاربران به اين خاطر که با دانلود اين نسخه‌ها مي‌توانستند از تلگرام استفاده کنند، سراغ آن‌ها آمدند و اگر مي‌خواستند از يک پيام‌رسان مجزا استفاده کنند، نمونه‌هاي ايراني متعددي وجود داشت.
وظيفه گوگل پلي پروتکت، شناسايي اپليکيشن‌هاي مخرب
وي به تصميم گوگل پلي براي حذف نسخه‌هاي فارسي تلگرام اشاره و اظهار کرد: گوگل پلي پروتکت يک سيستم امنيتي مشابه آنتي‌ويروس در کامپيوترها و وظيفه‌اش اين است که اپليکيشن‌هاي مخرب را شناسايي کند. اين قابليت فقط براي تلگرام طلايي نيست. خيلي وقت‌ها ممکن است گوگل پلي پروتکت جلوي يک اپليکيشن خارجي ديگر که اطلاعاتي را ذخيره مي‌کرده، را بگيرد. کاربر مي‌تواند اين قابليت را غيرفعال کند اما غيرفعال کردنش فوق‌العاده خطرناک است. مثل اين‌که شما براي اين‌که يک ويروس روي سيستم‌تان کار کند، آنتي‌ويروس خود را غيرفعال کنيد.
اين کارشناس فناوري اطلاعات در ادامه خاطرنشان کرد: در موارد غيرحساس‌تر، گوگل پلي پروتکت فقط به کاربر هشدار مي‌دهد که اين اپليکيشن مخرب است و کاربر مي‌تواند توجهي به اين پيغام نکند، اما حذف نسخه‌هاي فارسي تلگرام نشان مي‌دهد که گوگل پلي اين قابليت را دارد که در مدت کوتاهي يک اپليکيشن را از کل گوشي‌ها پاک کند. مواردي مانند اين‌که گوگل پلي به دليل تحريم‌ها، اپليکيشن‌هاي ايراني را حذف مي‌کند، شايد جز کارهاي رسانه‌اي باشد که به راه افتاده تا مردم را تشويق کنند که خيلي عجولانه قابليت حفاظت گوگل را غيرفعال کنند.
نوري درباره علت اين تصميم گوگل‌پلي بيان کرد: برخي مدعي شدند گزارشي به گوگل نوشته و روند کار اين اپليکيشن‌ها را توضيح دادند. از آنجا که گوگل بر خلاف اپل استور از همان ابتدا تست انساني ندارد و تست نرم‌افزاري است و اپليکيشن با عبور از يک سري موارد، در مدت زمان کوتاهي منتشر مي‌شود، با دريافت گزارش، بررسي دقيق‌تري مي‌کنند. البته ممکن است اين موضوع به دلايل سياسي هم باشد، فرضا با اين توجيه که اين اپليکيشن‌ها به نهاد خاصي مربوط و اگر جزو تحريم‌ها باشد، به اين خاطر حذف شده‌اند.
وي ادامه داد: گوگل معمولاً زماني که يک اپليکيشن را حذف مي‌کند، ايميلي با ذکر جزئيات به توسعه‌دهندگان آن مي‌فرستد، البته تا کنون نه گوگل و نه مديران هيچ يک از اين اپليکيشن‌هاي فارسي، اطلاعات بيش‌تري درباره‌ي اين موضوع نداده‌اند، بنابراين اين‌که اين اتفاق به دلايل فني و امنيتي رخ داده و يا دلايلي سياسي، هنوز مشخص نيست.
در هر حال به گفته عضو هيأت‌مديره يک شرکت دانش‌بنيان، مشکلات به‌وجود آمده براي کاربران ايراني اپليکيشن‌هاي هاتگرام و تلگرام طلايي که در پي نقض آشکار حريم خصوصي توسط شرکت گوگل اتفاق افتاده است، با راهکارهاي شرکت بومي و کارشناسان ايراني توليدکننده اين اپليکيشن‌ها، به‌زودي برطرف خواهد شد.
منبع: ايسنا